Fartuun ahmed sahal (birimo) waxay fanka soo gashay 1994 waxaa ku soo jiiday fanaka nin a yirahdo toolmoon fartuun fanak figaraday ka haysatay wuxu ahaa in uu fanku dhib miidhan yahay taas oo run ah fartuun hore fan uma gelin heesan ma lahayan taas oo dhibta dhibteedi ah lakiin nasib kay lahay baa wuxu ahaa in ay fanka ku soo gashay abawan iyadoo uu wato oo u ku so daray fanka heestii ugu horaysay ee ay qaadaa waxay ahayd hees ay leedahay Cadar kaahin heestaay waxay ahay baroobo in kastoo markii danbe awabnkii watay uu u sameyey heestuna waxay hayd Nuxu 
Waa heesta ku jirta albankeeda labaad ee fartuun. 

Inkastoo naftaydii u nuglatay caashaqa 
Naafowday awgaa nabar hoose aan qabay 
Ee niyadaydii kaa tiray maxaad iigu soonoqo amaad iigu naalo 
Nuxurkaagii iga guur 

Heestan waa hees aaninamba caadi ahyan markaad dhegaysto farimo heesah kaleiya kuma koobnee waxay ka qayb qadataa riwaydaha waxaan ugu horaysay riwaydii Qabyo oo ay meel wayan ka gashay si fiicana u soo sartay magaca fartuun waxaa jira laba riwaydood oo kale oo ay ka qayb qadatay lakiin aan soo bixin. 

Riwaydaha kale waxay ahayeen wadani Abiil malaha baa la oran jiray magaceeda oo ay ku jireen fanaanin badan. Oo u samaya mowliid. Fanantii waawayan hahadan ku noqono waxaa jirta dhib kala haysta fananitii hore iyo kuwan danbe maxaa yeelay heesaha ay qaadaan waa heesihii fanantii hore oo ay leeyihiin hanoodayeen heeshayaga hana samayteen kuwa cusub lakiin dhibaato haysta fananta yar yar oo malaha wax u soosara heeso ,alax ,musig waana adagtahay sida lagu helaa abwan intaas oo dhan ku sameeya 

Fartuun waxay ka mid tahay ku waa yar yare ee la eedaynaayo hada waxay soo wadaa alban cusub albanka waxaa la dhahaa (Godlade) waxaa ku jirta hees uu u sameeyey Sanagub oo cusub musiga waxaa sameyey xasan xuseen sawrikan awaxaa soo saray amir camir waa alban ay ku faraxsan tahay waaxaa ku jira laba heesood oo cusub in kalena waa ku wii abwandii hore mid ka mida heesha hadan midhaheeda wax ka so qoro waa sedan 

Magaran magaran caashaqan igalay magaran goortu I halay 
Guyaal baankala maqaneeyno waqtigu 
wuu gaabainayey goormaadtimid waan ku radinayee 

waa hees sidii dhaantadii oo kale loo samayey markaad dhegaysanaydi lakin midhaheeda aad iyo aad bay u fiican yihiin waxay ku so socotay yurub lakiin waa u suurta geli wayday oo waxay leedahay caruur yar yar lakiin sanadkan 2005 in ay soo baxdo baalaga yaabaa oo ilaa somaliya soo gaadho albankan wax heeso oo wadan ah kuma jiraan lakiin mid ka kale ee ay soo wado bay rabtaa in ay ku soo darto heeso wadani ah ama ka hadlaya dhibta manta fayuun waxay tiri waxaan ka damqadaa dhibta soo gaadhay fanaka gar ahaan fananita oo ay ku dhiban yihiin somaliya wixii kalmahana wixii ila soo xidhiidhsiiya waxan jeclaan lahaa in an barto oo waxiii karankayga ah aan garsiiyo fartuun waxay aad uga danbaysaa fananda magool oo dadkuna ay ku xantaan in ay fartuun iska yeel yeesho lamaamaheedii amam macalamadihii magool oo kale marbadan oo aan arkay fartuun iyadoo heesaysa waxaan ku arkay in anay iska dhigin magool ee ay sideedii oo kale tahay codkan aad iyo aad bay u gaarsiisaa magoo markaad u firstan waxaad oranaysa mahala qoftani waaba ka saraysa magool hadal iyo dhamantii fartuun quruxleey waa fanand qali ah qiimo u rabisiiyey taariikhdii fanaka ee fartuun halakaas baan ku soo koobaynaa wixii ku saabsan taariikhdan halkan igala soo xidhiidh waa nigoo maxad nuur ah hahahahah oo idin leh ka baro fanka iga baroo iga beernuglow  

Waxaan maqaalkan kaga hadlayaa xaalada wadanka Soomala uu ku jiro waliba xaga amaan darada iyo Gaajada ama abaarta .

soomaliya ayaa noqotay wadanka aad loogu gurmado dalalka caalmka iyo gudahaba.
laakin maxaa keenay dhibaatadaa wadanka uu kujiro .

hadaanu dhankasta ka eegno waxaanu arkeynaa in wadanku amni daro kajirto taas oo keneysa in dadku bara kaco oo meel waxaba kaga horeen uu kadoonto amni qura .
markaa dalalkan caalamka waxey aheed iney ujeestaan aminga iyo dowlad sida loogu dhisi lahaa 
wadamadaas ayaa kala duwan oo kala wayi lehaa ninkastana wadanka soomala maslaxad ayuu kuleeyahay .
laakin wadamadaas ayaa ah carabta , africa , urubta iyo mareekanka

wadamada carabta iyago meelna kama soo galin masalaxad ama walaaltinimo oo dee waa dad diinta iskugu kayo walaleysee.

waliba 21sano ayagaa gacanta kula jiray soomaliya ineey dowlad iyo amni ba lahaan laakin maanta waxaa muuqatay markii madax wadamo kala duwan laga xayuubiyey xukunkii in wadanku yara dagay waayo waa kuwii gacanta siin jiray ababulayaash dagaalka .
waxaa kamid ah (Masar,Liibiya,Yaman) wadamada somalida dhibaato waxaan aheyn usoo jiidin 
xagaasi waa wadamada carabta 


Hadaanu fiirino dhanka africa waa wadamada  kaqaadatay burburka soomaliya iyo amni laanta kajirta 
oo hubka isgu dhiibi jiray dhana garabka siin jiray laakin markii dhibaatadu diirisay oo dhibku soo gaaray ayeey raadiyeen nabadii iyo amnigii oo wakuwa maanta naftooda uhuraya shalayna balaash bey aheed 
waxaa kamid ah dallkaas (ethopia, Kenya , Ertarai, Jabuti).

hadaba caalamkuna inta kale waxa uu isku xawilay inuu yara dajiyo isagoona maal iyo tacab kasoo gaarin laakin hada ayaa caalmka yurub usoo jesteen soomaliya taasina waxaa keentay dowlada Turkiga waayo turkiga waxaa loodiiday in midowga urub inuu galo waliba waxaa aad uga soo horjestay dalka mareekanka iyo ingreeska oo door kaqaatay in turkiga kamid noqon wadamada yurub taas oo kukaliftay ineey tiraahdo waxaanu soo celineynaa barigii aanu calamka xukumi jirnay waa barigii cusmaniyiinta 
wateey calaaqad layeelatay Iraan iyo Syrai waa wadamada cadawga la'ah calamka yurub iyo mareekanka 
sidaa baa laagu soo wada yaacay soomaliya sida aan laskaga hormarin oo ninwalba waxa uu isyiri yaana lagaa qaadan qeebtaada    

Dhalinyarada wadankan kunool ayaa ah dhalinyar  aad u badan waliba qaar kamid ah dhalinyaradan ayaa kudhashay wadankan .qaar kalae  oo markoodi hore wadama kale kayimid ayaa iyaguna kashaqeysta ama kunool wadankan .

Laakin waxaad umaleysaa in qaanunka wadankan kasoo horjeedo sida eey wax uqabsan lahayeen 

Hanuunka dhanka wax barashada ama shaqada  hadaan idiinka soo qaado mitaal kamid ah dhibatooyinka haysta ayaa waxaa kamid ah 

Labo qof halkan isku guursaday oo caruurtoodi  kudhalay ayaa inta caruurtu eey jiraan 18 sano waxa kahoseyo un bey kafiilan karaan laakin marba haduu gaaro 18 sano ama kaba weynaado reerkoda makafiilan karaan caruurtaas madaama uu iskuulkii dhameyey sharci waxaa jira ah waa in caruurtan jaamacad lagu daraa ama shaqo hadii kale wadanka halaga saaro caruurtan .

Jaamacadahan ayaa ah mid aad iyo aad uqaali ah oo gaadha 20000$ sanadkiiba taasina ah mid aan ahlkii awoodin .

Waa dhanka kale haduu isyiraahdo shaqo doono waxaa jirta xanibaad ah in soomaligu sigaar ah loo fiirinayo halkaasna ka imaneyso carqaledeyn ah inuu iqaamad helin miisha uu ushaqeynayo, taasina waxa eey abuurtay in meelihii shaqada wax soomali ah qaadan waayo dhib baa kasoo gaaray iyo diidmo iyo khasaaro lacag , sidaa darted waxa eey fadaliyaan jinsiyadaha kala ee aan soomaliga ahayn .

Soomalida ayaa kujira dad aan sharci u haysan  oo iskaga nool halkan kana xamaasha waayo halkan waxaa kuyaala shariikado soomali ah oo iyagu siiya shaqada soomlida sidaa darted ayaad arkeysaa soomali aad ufara badan oo wadankan kashaqeyeysta nooc kasta hanoqotee shaqadaas .

Dhalinyarada ayaa hadaba aad umuujinaya ineey bal isku dayaan iney isgacmo qabsadaan oo howla kala duwan qabta taas oo ah jaamacadaha eey dhigtaan ama mujtamaca somalida dhaxdooda waliba niyeesta ineey garsiiyaan fikradooda jinsiyadaha kala ee lanool.

Dhanka doolada ayaa marnaba wax gacan ah siin dadka kunool dalka imaaradka waa tan soomaliya iyo UAE ayaan kawadaa hadalkeyga .

Xaga nolasha ayaa iyaduna carqalad kala ah oo ijaarkii  , cuntadii  , isgaarsiintii waa gawaadhidee waxa eey noqotay aad wax u adag ijaarka ayaa kalifaya waa meela qarkoodee wax gaadha 300$ waa qolkii

Gurigana waa bishii haduu igu yaraado 400$ bil  kaas oo waliba ah qol iyo fadhi ama laba qol waa aqalka hadba siduu yahay , dhankakale cuntadii baa iyadana qaali ah oo waxa kaga soo adeganeysaa suuqa 1000$ bishii oo waliba kugaarsiinayo ilaa iyo labaatanka bisha taasi waa reerka ah 4qof kaliya 

Taasi waxa eey aheyd nolasha dalka imaaradka iyo xaaldaha dadka soomalida ee kunool dalkaas